Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), özellikle çocuklar arasında yaygın bir davranışsal bozukluk olarak bilinir. DEHB'nin teşhisi, çoğu zaman karmaşık bir süreç olarak değerlendirilse de, son zamanlarda bazı uzmanlar tarafından önerilen kısa ve basit testler dikkatleri çekmiştir. Bu testlerden biri de sadece 6 sorudan oluşan DEHB tanı yöntemidir. Ancak, bu kısa testlerin güvenilirliği ve geçerliliği üzerinde ciddi tartışmalar ve endişeler bulunmaktadır. Bu yazıda, DEHB testinin bu yeni yaklaşımını ve 6 soruda tanı koymanın mümkün olup olmadığını ele alacağız.
DEHB, kişiyi dikkatini sürdürmekte, görevlerine odaklanmakta ve dürtülerini kontrol etmekte zorluk çeken bir durum olarak tanımlanır. DEHB'li bireyler sık sık yerlerinde duramazlar, düşünmeden hareket ederler ve sıradan günlük işlerde bile dikkatlerini toplamakta güçlük çekebilirler. Çocuklarda bu belirtiler genellikle okul ortamında belirginleşir. Çocuklar sorulan bir soruya hemen yanıt vermek yerine yavaş hareket edebilir veya sürekli dikkatleri dağıtan davranışlar sergileyebilirler. Bu durum, sosyal ilişkilerde ve akademik başarıda sorunlara yol açabilir. DEHB belirtileri genellikle üç ana başlıkta toplanır: dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik.
Geleneksel DEHB tanı yöntemleri, genellikle kapsamlı değerlendirmeleri ve gözlemleri gerektirir. Uzmanlar, anne-baba, öğretmen ve diğer bakım verenlerden gelen bilgileri dikkate alarak bir tanı koyarlar. Ancak, 6 soruda DEHB tanısı koymaya yönelik yeni yaklaşım, bu süreci hızlandırmayı ve bireylerin hızlı bir şekilde destek almasını sağlamayı amaçlamaktadır. Sadece altı soruya dayanan bu testler, çoğu zaman basit ve kısa bir anket şeklinde olabilmektedir. Bu testlerin savunucuları, pratikte DEHB'nin belirtilerini hızlı bir şekilde değerlendirmeye yardımcı olabileceğini belirtmektedir. Ancak eleştirmenler, bu kısa testlerin bireylerin karmaşık davranışsal yapısını yeterince yansıtamadığına dikkat çekiyor.
DEHB gibi karmaşık bir durumu sadece birkaç soruyla değerlendirmek, birçok uzman tarafından riskli görülmektedir. Kısa testlerin sonuçları, bireyin durumunu tam anlamıyla yansıtmayabilir ve yanlış yönlendirmelere neden olabilir. Ayrıca, DEHB belirtileri diğer psikolojik sorunlarla karışabileceğinden, tanı sürecinde dikkatli bir değerlendirme yapılması önemlidir. Uzmanlar, bu tür kısa testlerden elde edilen sonuçların sadece bir rehber olabileceğini ve kesin bir tanı koymak için daha derinlemesine değerlendirmelerin gerektiğini söylüyor.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, bireyin yaşam kalitesini etkileyebilecek bir durumdur. Dolayısıyla, bu gibi hızlı ve kolay tanı yöntemlerine duyulan ilgi arttıkça, uzmanların bu testlerin geçerliliği ve güvenilirliği üzerine düşünmeleri kritik bir öneme sahip. DEHB testinin 6 soruda tanı konma iddiası, belki de bu bozukluğu yaşayan bireyler için bir çözüm sunma umuduyla ortaya çıkmıştır, ancak dikkatli bir yaklaşım gereklidir.
Ayrıca, DEHB tanısında yalnızca bireyin ya da ailenin gözlemlerinin değil, aynı zamanda profesyonel bir değerlendirmede bulunan uzmanların görüşlerinin de dikkate alınması gerektiği unutulmamalıdır. Bu noktada, ailelerin ve eğitimcilerin bilinçli olmaları ve uzun vadeli bir değerlendirme sürecine başvurmaları önerilmektedir. DEHB'nin tanısı ve tedavisi, genellikle bireyin ihtiyaçlarına göre özelleştirilen bir süreçtir ve bu nedenle aceleci kararlar verilmemelidir.
Sonuç olarak, 6 soruda DEHB tanısı koyma iddiaları, modern tıbbın sağladığı kolaylıkların yanı sıra dikkatli bir değerlendirme sürecinin de önemini gözler önüne sermektedir. Her ne kadar bu tür testler pratikte faydalı görünebilecek olsa da, potansiyel riskleri ve yanıltıcı sonuçları göz önünde bulundurmak, DEHB tanısında en önemli unsurlardan biri olmalıdır. Bu yüzden, DEHB’si olduğunu düşünen bireyler ve aileler, mutlaka profesyonel bir uzmandan destek almalıdır.
